معصومه آقایی
نمایشگاه آثار غزاله هدایت، جوهر عکس از 24 دیماه تا 11 بهمن ماه 95 در گالری امکان برپا شد. متن کوتاه نصب شده در ورودی نمایشگاه چگونگی شکل گرفتن آثار را توضیح میدهد: غزاله هدایت “عکسهای خلوتش را چند روز یا چند هفته یا چند ماه در آب گذاشته و جوهر خیس خوردهشان را بر کاغذی دیگر نشانده تا شاید از آن خلوت خیالی بسازد” و تا حدود زیادی هم موفق شده است. جوهرهای نشسته بر کاغذ به غایت خیال انگیز از آب در آمدهاند. میشود بهشان نگاه کرد و مثل شکل بازی با ابرها هر بار از میان خطوط سیال و لکههایشان شکلهای جدیدی تصور کرد. تصاویری که شاید سایهای هستند از عکس اصلی یا خود سایهای جدید شدهاند با شکلی تازه.
اگر عکس نشانهای نمایهای یا ردپایی باشد از جهانی که جلوی دوربین قرار گرفته، نشانهٔ اینکه آنچه در عکس میبینید زمانی آنجا بوده است؛ آثار هدایت ردپا و نمایهای از خودِ عکس است. نشانۀ اینکه این اشکال زمانی عکسی بوده که هنرمندی به آب سپرده است. برخی آثار تکههایی از امولوسیون کاغذ عکاسی را با خود دارد و این اشارهای مضاعف است بر وجود عکس قبلی.
عکسی که با قابلیت تولید مکانیکی میتوانست بی شمار بار تکثیر شود اکنون تبدیل به تنها یک اثر خیال انگیز شده است. هدایت دوباره هاله یکهگی را چون تاجی بر سر آثارش میگذارد و یکی از اصلیترین ویژگیهای عکاسی یعنی تکثیر را با استفاده از خود عکس نفی میکند.
توصیف شیوه انجام کار و نوع برش کاغذها یادآور چاپ دستی است. چاپ که روشی است برای تکثیر و تولید انبوه؛ اما هدایت با آثار تکیاش ویژگی تکثیر چاپ را هم نفی میکند.
در نهایت آنچه تکثیر میشود نه خود اثر که خیالی است که در هر اثر جاریست.
ایهامی در نام نمایشگاه وجود دارد، جوهر عکس هم جسمیت عکس کاغذی را در این روزگار عکسهای دیجیتالی روی صفحات الکترونیکی، به ما یادآوری میکند و هم میتواند اشارهای باشد به جوهرۀ تصویر موجود در عکسها. تصاویری که چکیدۀ آن ها اکنون به خطوط و سایههای خیال انگیز تبدیل شدهاند. خیالی که شاید جوهره و ماهیت اصلی هر عکس باشد.
کاتالوگ نمایشگاه را در اینجا ببینید.