پروژه پایانی کارشناسی ارشد عکاسی / مهدی عراقچیان / استاد راهنما: فرهاد فخریان / بهمن 1388 / پردیس هنرهای زیبا/دانشگاه تهران
معصومه آقایی/فوق لیسانس عکاسی دانشگاه تهران
بیشتر ما حضور در خانه ای مجردی را تجربه کرده ایم؛ خواه خود صاحب چنین خانه ای باشیم، خواه مهمان آن. در این خانه ها آنچه اغلب در نگاه اول به چشم می آید، انباشتگی و بی نظمی است. عکس های مهدی عراقیان از از خانه های مجردی در نمایش این انباشتگی و بی نظمی تا حد زیادی موفق است. این مجموعه عکس که به عنوان پروژه ی پایانی کارشناسی ارشد عکاس ارائه شده، مجموعه عکس های رنگی است که با استفاده از دوربین آنالوگ 35 میلیمتری، دوربین قطع متوسط و در مواردی دوربین دیجیتال عکاسی شده است.
عراقچیان در این مجموعه به فضای زندگی مجردی – که شاید بتوان آن را یکی از خرده فرهنگ های مهم جامعه شهری امروزمان دانست- سرک میک شد. جامعه ای با جوانانی اغلب دانشجو، مستقل و بعضا جدا از خانواده، با دلبستگی های فرهنگی و غالبا کم درآمد، ساکن در خانه هایی کوچک، با حداقل وسایل زندگی و انباشته از کتاب، سی دی و غیره؛ همان چیزهایی که به صورت خودمانی خرت و پرت نامیده می شود.
خانه های مجردی بیشتر به پاتوقی برای جوانان می ماند تا محلی برای زندگی. در عکس های این مجموعه می توان ردپای عکس های دهه ی 80 میلادی و آثار عکاسانی چون نن گلدین و ویلیام اگلستون را تشخیص داد؛ چه به لحاظ موضوع (توجه به خرده فرهنگ ها) و چه به لحاظ جنس عکس ها (عکس های رنگی، نیمه مستند، به شیوهی عکس فوری و بدون نورپردازی خاص)، با این تفاوت که در اینجا قهرمان اصلی خود خانه و اشیاء داخل آن است، نه ساکنانش. ساکنان خانه در عکس ها حضوری شبح وار دارند و در موارد معدودی می توان بازتابی از آنها را در آیینه یا شیشه ی تلویزیون یافت. گویی اشیاء و فضای خانه خود بهترین عنصر برای بازنمایی و توصیف ساکنان این خانه ها هستند. هر جا در عکس ها به جزئیات توجه شده است، حاصل کار جذاب از آب درآمده است. جزئیاتی مثل انبوه کبریت های سوخته کنار اجاق گاز، یا بند رخت کوچکی که در کنار سایه ی دوربین عکاسی، زیر بار چند تکه لباس خم شده و یا حتی تصویری از سرویس بهداشتی با زاویه دیدی غیرمتعارف.
گویی نگاه کنجکاو عکاس نمی خواهد چیزی را از قلم بیاندازد. تصاویری که از خلال شیشه ای شکسته یا پنجرهای نیمه باز عکاسی شده اند بر این نگاه کنجکاوانه، جستجوگر و گاهی مداخله گر عکاس تاکیدی دوباره می کنند. عراقچیان در نشان دادن یکی از مهمترین ویژگی های خانه های مجردی نیز موفق عمل میک ند؛ این که در این خانه ها هر چیزی می تواند هرجایی باشد و اغلب چیزها در جایگاهی خلاف انتظار ما ظاهر می شوند. عکاس با استفاده ی هوشمندانه از بازتاب اشیاء در شیشه و آینه و انتخاب زوایای دید مناسب و اغلب نامتعارف، پیچیدگی ناشی از آشفتگی و جایگاه نابجای اشیاء را برجسته می کند و این گونه است که وسط اتاق، علاوه بر مانیتور، کامپیوتر، فرش و کتاب، ناگهان کاسه توالت هم ظاهر می شود. عکاس در نمایش بخشی از خانه های مجردی موفق است، هر چند به نظر می رسد هنوز سوژه های مهم دیگری در این خانه ها انتظار عکاس را می کشندتا او با به تصویر کشیدن آنها دید کامل تری از موضوع به مخاطبان ارائه دهد. سوژه هایی مثل ساکنان خانه ها یا حتی سوژه های جزیی تری چون کتاب ها، سرگرمی ها، رختخواب ها، ظروف و … .
در نهایت تلاش عراقچیان برای به تصویر کشیدن شیوه و مکان زندگی عده ای از هم نسلانش تحسین برانگیز است. گویی دوربین عکاسی قلمی است در دست عکاس تا زندگی روزمره خود و هم نسلانش را به مانند تاریخ نگاری برای آیندگان بنگارد.